อีสํ สยตีติ อีสํสโย, เอวํ สุขสโยฯ อีสํ กรียตีติ อีสกฺกรํ กมฺมํฯ สุเขน กรียตีติ สุกรํ ปาปํ พาเลนฯ เอวํ สุภโร อปฺปิจฺโฉ, สุทสฺสํ ปรวชฺชํ, สุโพธ+มิจฺจาทิฯ สพฺพตฺถ ปาทิอมาทิสมาสาฯ

ฆณ-ภวตีติ ภาโว, โอ+อาวาเทสาฯ อย=อิติ ทณฺฑกธาตุ, อยติ อิโตติ อาโย, อาหรตีติ อาหาโรฯ อุปหนตีติ อุปฆาโต, ‘‘หนสฺส ฆาโต ณานุพนฺเธ’’ติ ฆาตาเทโสฯ รญฺชตีติ ราโค, ‘‘กคา จชานํ ฆานุพนฺเธ’’ติ ชสฺส โคฯ รญฺชนฺติ อเนนาติ ราโคฯ ‘‘อสฺสา ณานุพนฺเธ’’ติ อา, ปชฺชเต+เนนาติ ปาโทฯ ตุท=พฺยถเน, ปตุชฺชเต+เนนาติ ปโตโทฯ ชรียติ อเนนาติ ชาโร, เอวํ ทาโรฯ ภชียตีติ ภาโคฯ เอวํ ภาโรฯ ลพฺภตีติ ลาโภฯ วิ+โอปุพฺโพ, โวหรียตีติ โวหาโรฯ ทิยฺยตีติ ทาโย, ยุกฯ วิหญฺญติ เอตสฺมาติ วิฆาโตฯ วิหรนฺติ เอตฺถาติ วิหาโรฯ อารมนฺติ เอตสฺมินฺติ อาราโมฯ ปจนํ วา ปาโก, จสฺส โกฯ จชนํ จาโคฯ ยชนํ ยาโคฯ รชนํ ราโคฯ

127. อน+ฆณสฺวา+ปรีหิ โฬ

อา+ปรีหิ ปรสฺส ทหสฺส โฬ โหต+น+ฆณสุฯ ปริทหนํ ปริฬาโหฯ เอวํ ทาโหฯ ภญฺชนํ สงฺโคฯ เอวํ สงฺโคฯ สํขรนํ สํขาโร, ‘‘กโรติสฺส โข’’ติ กสฺส โขฯ เอวํ ปริกฺขาโรฯ ‘‘ปุรสฺมา’’ติ กรสฺส โข, ปุเรกฺขาโร, เอตฺตํ ตทมินาทิปาฐาฯ เอวํ อุปกาโร, คาโหฯ

ฆ-วจตีติ วโกฯ สิจ=ปคฺฆรเณ, เสจนํ เสโกฯ เอวํ โสโก, เอโอวุทฺธิโยฯ ยุญฺชนํ โยโคฯ

ก-ปี=ตปฺปเน, ปีเนตีติ ปีโย, กานุพนฺธตฺตา น วุทฺธิ, ‘‘ยุวณฺณาน+มิยงุวง สเร’’ติ อิยงฯ ขิป=เปรเณ, ขิปตีติ ขิโปฯ ภุญฺชนฺตฺย+เนนาติ ภุโชฯ ยุธ=สมฺปหาเร อายุชฺฌนฺติ อเนนาติ อายุธํฯ

45. ทาธาตฺวิ

ทาธาโต พหุล+มิ โหติ ภาวการเกสุฯ ทา=ทาเน, อาทิยตีติอาทิฯ เอวํ อุปาทิฯ ธา=ธารเณ, อุทกํ ทธาตีติ อุทธิ, ‘‘สญฺญาย+มุโท+ทกสฺสา’’ติ อุทกสฺส อุทาเทโสฯ ชลํ ธิยเต อสฺมินฺติ ชลธิฯ วาลานิ ธียนฺติ อสฺมินฺติ วาลธิฯ สนฺธียติ สนฺธาตีติ วา สนฺธิฯ ธียตีติ ธิฯ วิธียติ วิธาติ วิธานํ วา วิธิฯ สมฺมา สมํ วา จิตฺตํ อาทธาตีติ สมาธิฯ

46. วมาทีหฺย+ถุ

วมาทีหิ ภาวการเกสฺว+ถุ โหติฯ วม=อุคฺคิรเณ, วมนํ วมียตีติ วา วมถุฯ เวป+กมฺป=จลเน, เวปนํ เวปถุฯ

47. กฺวิ

กฺริยตฺถา กฺวิ โหติ พหุลํ ภาวการเกสุฯ กกาโร กานุพนฺธการิยตฺโถฯ